Çocuk ve ergenlerde hayır diyebilme ve sınır kavramı

Sevgili anneler ve babalar ,
Çocuklarımızın çoğu zaman sınırlarını koruyamadığını ve özellikle arkadaş çevrelerine hayır diyebilme yetilerinin gelişmediğinden şikayet ederiz.
Hayır diyebilmek ilk olarak kendi kendi benliğimize gönderdiğiniz mesajdır: Bu mesaj benim sınırım var demektir.
Benim sınırımı ben istemediğim sürece kimse aşamaz. Ben kendi varlığını koruyabilen bir bireyim.
Ben kendi önceliklerimin farkındayım. Hayır diyebilmeyi istemek kadar bu sınırlara anne ve babalar ne kadar saygı duymaktadır.
Çocuğunun Hayır diyebilme yeteneğini kazanmasını isteyen anne ve baba normal hayatında da çocuğunun sınırlarına
kendisi saygı duyarak işe başlamalıdır. çocuklarınız sizinle aynı fikirde olmadığı zaman onlara kızmıyor saygı duyuyorsanız
eğer işte o zaman çocuğunuz özgürce hayır diyebilme yeteneğini seçer.


Çocuk ve ergenlerin hayır diyebilme becerisi kazanması onların hem daha güvenli bir eğitim ortamında olmaları
hem de ergenlikle gelen bağımlılık yapıcı maddelere olan ilgisinin azalmasın  da ya da yok olması açısından oldukça önemlidir.

Hayır demek sağlıklı sınırlar oluşturmaıza yardımcı olur. Başkalarının sizden neler bekleyebileceklerikonusunda
netlik kazanmanızı sağlar. Koyulan sağlıklı sınırlar kişisel alanların belirlenmesinde oldukça önem arz etmektedir.

Hayır diyebilmek kolay bir iş değildir aslında. Tıpkı biz büyükler için ne kadar zorsa hayır diyebilmek çocuklarınız için de bu o kadar da kolay olmayacaktır.
Kendisini tanıyan birey kendisini tanıyan çocuklar yetiştirir. Sınır koyalım derken sınırı olmayan bir anne baba ya da sınırı olmayan bir birey olup olmadığımızı
iyice analiz etmeliyiz . Çünkü bu beceriyi kazanmasını istediğimiz evlatlarımız ilk önce bizleri rol model alacaktır.

Lütfen çocuklarınıza hayır diyebilme noktasında baskı yapmayınız. Unutmayınız ki sizde kolay hayır diyemeye bilirsiniz.
Çocuğunuz hayır deme becerisini doğru şekilde kullandığında bu durumu fark ederek onaylayın ve doğru yolda olduğunu ona hissettirin.
Zorlandığında yanında olduğunuzu mutlaka paylaşın.
Çocuklarınıza onların yanlarında olduğunu ve onların ne olursa olsun sevdiğinizi mutlaka söyleyin ve aynı zamanda gösterin.
Böylece başına geldiği olumsuz durumlarda ilk size başvuracaktır. Çocuğunuzun bir şeyi yapmasına izin vermiyorsun
sadece hayır demeniz yeterli olmaz.

Bunun için çocuklarınıza seçenek ve öneriler ile gidiniz.
Örneğin; bilgisayar oynayan bir çocuğa “Bilgisayar oynamanı istemiyorum “demek yerine “Birlikte dışarıya çıkalım mı?
Gibi seçeneklerle gidin. Yapmış olduğunuz bu davranışta hem hayır dediğiniz şey yapılmamış olacak hem de
sizin net tavrınız çocuğunuzun sınırlarını belirlemesinde önemli bir etken olacaktır.


Çocuğunun kararlarına karşı sert aşılmaz keskin sınırları olan, sadece kendi düşünce ve isteğini gösteren ifadeler,
çocukların psikolojik güvenliklerini psikolojik varoluşlarını kabul etmemeyi, onların psikolojik varoluşlarına saygı duymamayı
göstermektedir. Böyle ifadelere maruz kalan ergenler sizin istediklerinizi reddeder düşüncelerinizi kabul etmezler .

Kıymetli anneler ve babalar;
Sizler hayatta ayakları üzerinde dik durmayı isteyen sağlıklı bireyler yetiştirmeyi arzuluyorsunuz.
Ama ilk evvela sizler onlara karşı sert, anlayışsız ve dikta rejimi ile yaklaşırsınız ya size her koşulda evet diyen
ya da size her koşulda hayır diyen asla kendiliğini sorgulamayan ve asla kendi düşüncesini
önemsemeyen bir birey haline getirirsiniz. Çünkü burada benlikleri değil sadece size ve zamanla da
toplumsal çevresinin düşüncelerini reddetmek amaç haline gelir. 


Sevgili anneler ve babalar ,
Evlatlarınızın fikirlerini her daim alın, fikirlerini uygun bulmuyorsanız hemen reddetmeyin fikrini sorgulayabilecek
seçeneklerle yaklaşın onlara. ısrarla fikrini savunmaya devam ederse de siz onunla aynı fikirde olmadığınızı ancak
verdiği her kararda arkasında olduğunuzu mutlak suretle beyan ediniz. Unutmayın kıymetli anneler babalar
evlatlarınız sizlerin telafi sınavı değildir.


Uzm.Psk.Yusuf Can Çoban
Çocuk ve Ergen Psikoloğu